Ngày 1 tháng 6 năm 2011
Thế nhưng trong tháng này, cũng với cách làm thu hút sự chú ý tương tự như người đàn ông nọ tự châm lửa đốt chiếc xe máy của chính mình, chính phủ Việt Nam đã lên tiếng phản đối Trung Quốc. Tại một cuộc họp báo được tổ chức gấp gáp, bộ ngoại giao Việt Nam đã cáo buộc Bắc Kinh gây ra “một sự vi phạm nghiêm trọng” ở Biển Hoa Nam được Hà Nội gọi bằng một cái tên khác mà người ta có thể đoán được ý định của họ: Biển Đông. Bắc Kinh được tuyên bố là đã sử dụng những khẳng định chủ quyền “không có cơ sở pháp lý” đối với toàn bộ biển này và biến biển này thành “ao nhà” của Trung Quốc.
Sự kiện đã khiến chính phủ Việt Nam phải dùng đến ngôn ngữ có lửa như vậy đã xảy ra vào tuần trước ở vùng biển cách bờ biển của Việt Nam 120 hải lý mà cả Hà Nội và Bắc Kinh đều khẳng định chủ quyền. Việt Nam nói rằng một chiếc tàu tuần tra của Trung Quốc đã cắt đứt cáp nối với một chiếc tàu khảo sát của Việt Nam. Đường cáp này dường như nằm ở độ sâu 30 mét dưới mặt nước, điều này hàm ý tàu của Trung Quốc đã được trang bị những máy cắt dùng ngoài khơi.
Tàu tuần dương của Trung Quốc thường xuyên ngăn cản tàu đánh cá của Việt Nam ở vùng biển có tranh chấp, bắt giữ tàu rồi đòi tiền chuộc để được thả. Xung đột với các tàu thăm dò dầu khí thì xảy ra ít hơn, mặc dù Việt Nam nói rằng đây không phải là lần đầu tiên tàu của Trung Quốc đã cắt đứt cáp của Việt Nam.
Trung Quốc tuyên bố họ có chủ quyền đối với toàn bộ Biển Hoa Nam là nơi nằm tiếp giáp với Philippine, Malaysia, Brunei, Indonesia và Việt Nam. Các nước này, kiên trì bám vào nguyên tắc “nơi nào có đất thì nơi đó có chủ quyền biển”, hiện đang có những tuyên bố chủ quyền chồng chéo nhau đối với các vùng biển ở ngoài khơi mỗi nước. Hà Nội đã giễu cợt đường đứt đoạn mà Trung Quốc vẽ trên bản đồ để biểu thị chủ quyền của họ đối với toàn bộ vùng biển này là Trung Quốc đang thè lè ra cái “đường lưỡi bò”. Ngoài ra còn có những tuyên bố tranh chấp đối với Quần đảo Paracel [Hoàng Sa] và Spratly [Trường Sa].
Hà Nội đang ở trong tình huống mà giáo sư môn chính trị học Brantly Womack ở Đại học Virginia gọi là một “mối quan hệ bất cân xứng” với Bắc Kinh. Thương mại của Việt Nam với Trung Quốc bị thâm hụt 12 tỉ đô la, chủ yếu là nhập khẩu máy móc, máy tính, hóa chất và hàng may mặc. Xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu là hàng hóa. Rất nhiều người Việt Nam trong thâm tâm giữ mối thù ghét ngàn đời đối với ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc đều cho rằng Trung Quốc đã bóp chết nền công nghiệp mới manh nha của Việt Nam.
Sự tức giận người hàng xóm to xác mà xấu tính thỉnh thoảng lại bùng lên. Đáng chú ý nhất là hồi năm 2009 có một đợt phản đối dự án Trung-Việt trị giá hàng tỉ đô la để khai thác bô-xít ở Tây Nguyên. Thậm chí Võ Nguyên Giáp, vị anh hùng từng chiến đấu bên cạnh Hồ Chí Minh, cũng lên án dự án này là có hại cho môi trường, xã hội và quốc phòng của Việt Nam. Tướng Giáp từng là bộ trưởng quốc phòng hồi năm 1979 khi Việt Nam và Trung Quốc có chiến tranh ở biên giới tuy không kéo dài nhưng đẫm máu.
Mối quan hệ bất cân xứng nói trên thường khiến Hà Nội buộc phải cung kính Trung Quốc, Giáo sư Womack nói. Nhưng điều này chỉ có kết quả nếu như Trung Quốc đến lượt mình cũng phải tôn trọng “những lợi ích và quyền tự trị” của Việt Nam. Ông mô tả mối quan hệ này giống như chế độ chư hầu xưa kia theo đó các nước chư hầu phải tỏ lòng tôn kính đối với hoàng đế Trung Hoa. Bằng cách tỏ ra tôn kính và thừa nhận ưu thế của Trung Quốc, các nước hầu như sẽ được Trung Quốc để cho yên ổn.
Cái khó của Việt Nam hiện nay dường như là họ đang phải cố gắng tìm ra một cách tồn tại phù hợp với thời nay. Ngoại trừ Ấn Độ và có thể là cả Nhật Bản nữa, còn thì tất cả các nước châu Á khác đều đang có mối quan hệ bất cân xứng tương tự đối với Trung Quốc. Hãy xem trường hợp của Philippine. Philippine cũng than phiền rằng tàu của Trung Quốc quấy nhiễu một tàu khảo sát dầu khí của họ ở ngoài khơi bờ biển Philippine. Nhưng khi tôi đặt vấn đề này với Tổng thống Benigno Aquino III thì ông đã nói với tôi là nước ông hầu như bất lực vì hải quân thì toàn tàu cũ mua lại còn không quân thì chẳng có lấy một chiếc chiến đấu cơ nào để mà hãnh diện cả. “Nếu chơi quyền Anh thì một người bọn tôi có thể hạ được 15 người bọn họ,” ông nói [Philippine rất nổi tiếng với môn quyền Anh].
Trong ngắn hạn thì thái độ quyết đoán của Trung Quốc dường như đã gây ra những kết quả ngược lại sự mong đợi. Các nước nhỏ hơn đang tụm lại với nhau dưới sự bảo trợ của hiệp hội các nước Đông Nam Á. Ngoài ra họ cũng xích lại gần hơn với Mỹ trong khi Mỹ lại vừa tái cam kết sẽ có sự hiện diện mạnh mẽ ở Thái Bình Dương khi Mỹ gọi Biển Hoa Nam là một khu vực có lợi ích chiến lược và điều này đã khiến Trung Quốc khó chịu.
Nhờ sự phản đối của Việt Nam, Biển Hoa Nam sẽ là vấn đề nổi bật tại diễn đàn quốc phòng thường niên Đối thoại Shangri-La được tổ chức trong tuần này ở Singapore. Năm nay, cả bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc Lương Quảng Liệt và bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert Gates đều sẽ tham dự. Có thể sẽ có những sự nổi nóng. Nhưng cũng sẽ có vô khối những tranh luận suông về sự cần thiết phải có sự minh bạch hơn nữa giữa hai cường quốc này để đảm bảo những xung đột trên biển không bị tuột ra khỏi tầm kiểm soát.
Nhưng ai cũng biết là hải quân Trung Quốc hiện nay đang ở thế thịnh. Nếu đúng vậy thì sự ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực này tất nhiên sẽ ở thế suy. Khi tôi hỏi ông Aquino về việc quay sang tìm kiếm sự bảo vệ của nước Mỹ thì ông đã trả lời ngay tắp lự. “Giá như họ vẫn còn ở đây,” ông đã trả lời như vậy. Những nước như Việt Nam và Philippine đang cảm thấy may mắn nếu được Mỹ ủng hộ. Nhưng sớm muộn thì họ cũng hiểu rằng họ sẽ buộc phải tìm cách thỏa hiệp với Trung Quốc.
Bọn Tàu bẩn thỉu và nham hiểm!
Trả lờiXóa