- Nhiều địa phương vừa khảo sát năng lực giảng dạy
tiếng Anh của giáo viên. Kết quả cho thấy số giáo viên đạt chuẩn thấp
đến mức khó hình dung. Nguyên nhân của thực trạng thật sự rất đáng lo
ngại này?
 |
| Một buổi ôn thi vào lớp 10 cho học sinh lớp 9 của thầy Vũ Vạn Xuân
(một trong những giáo viên đạt chuẩn) giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn,
Q.3, TP.HCM - Ảnh: Như Hùng |
Không ít người cho rằng nguyên nhân là do phương pháp
đào tạo ở trường sư phạm, thiếu môi trường rèn luyện, đầu vào giáo sinh
thấp...
Cần Thơ và An Giang là hai trong những địa phương công
bố kết quả khảo sát gần đây nhất. Trong đó, ông Trần Trọng Khiếm - giám
đốc Sở GD-ĐT Cần Thơ - thông báo một kết quả buồn: trong số 181 giáo
viên tiểu học tham dự khảo sát, số đạt chuẩn chỉ có vài người.
Kết quả khảo sát của An Giang cũng chẳng khá khẩm gì
hơn. Tổng số giáo viên các cấp tham gia khảo sát là 1.500 người. Tính
theo tỉ lệ thì bậc THPT có 17,8% đạt chuẩn, bậc THCS có 10% đạt và thấp
nhất là bậc tiểu học với chỉ khoảng 5%. Nếu tính ra số lượng từ tỉ lệ
này, chỉ có 165 giáo viên đạt chuẩn.
Thạc sĩ cũng... rớt
Phải cao hơn trình độ chung hai bậc
Theo
đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân đến năm
2020, giáo viên dạy ngoại ngữ phải có năng lực ngôn ngữ giảng dạy cao
hơn trình độ chung của cấp dạy hai bậc.
Cụ
thể, đối với giáo viên tiểu học, THCS phải đạt bậc 4/6 do Hiệp hội các
tổ chức khảo thí ngoại ngữ châu Âu đã ban hành (viết tắt là KNLNN) (CEFR
B2) tương đương chứng chỉ FCE tối thiểu 60 điểm, chứng chỉ TOEFL trên
giấy tối thiểu 525 điểm, chứng chỉ IELTS tối thiểu 5.5 điểm, chứng chỉ
CAE tối thiểu 45 điểm hoặc các chứng chỉ được công nhận tương đương khác
đạt năng lực ngoại ngữ bậc 4 (B2) trở lên theo khung tham chiếu năng
lực ngoại ngữ chung châu Âu.
Giáo
viên THPT, giáo dục thường xuyên, CĐ và trung học chuyên nghiệp đạt bậc
5/6 KNLNN (CEFR C1) tương đương FCE tối thiểu 80 điểm, chứng chỉ TOEFL
trên giấy tối thiểu 575 điểm, chứng chỉ IELTS tối thiểu 6.5 điểm, chứng
chỉ CAE tối thiểu 60 điểm hoặc các chứng chỉ được công nhận tương đương
khác đạt năng lực ngoại ngữ bậc 5 (C1) trở lên theo khung tham chiếu
năng lực ngoại ngữ chung châu Âu.
|
Trong khi đó, số giáo viên đạt chuẩn tại Đồng Tháp còn
thấp hơn rất nhiều. Hiện tỉnh này mới khảo sát giáo viên bậc tiểu học và
THCS. Kết quả chỉ có hai giáo viên đạt chuẩn theo quy định.
Một cán bộ quản lý Sở GD-ĐT Đồng Tháp nhấn mạnh:
“Chương trình đào tạo giáo viên ở bậc ĐH, CĐ như vậy nên khi kiểm tra
theo chuẩn châu Âu, giáo viên không đáp ứng được là điều hiển nhiên. Hơn
nữa, những năm gần đây có mấy học sinh giỏi tiếng Anh thi vào ngành sư
phạm tiếng Anh đâu, họ đi học kinh tế, ngoại thương hết. Ngay cả những
người giỏi tiếng Anh nhiều khi cũng không theo nghề”.
Thậm chí, ngay tại TP.HCM - địa phương được coi là năng
động và có đội ngũ giáo viên tiếng Anh tay nghề cao so với mặt bằng cả
nước nhưng trong số 1.100 người (giáo viên THCS, THPT, giáo dục thường
xuyên, CĐ và trung cấp chuyên nghiệp của 10/24 quận, huyện) cũng chỉ có
171 giáo viên đạt chuẩn.
Trong số 929 giáo viên không đạt chuẩn có rất nhiều
người là tổ trưởng bộ môn tiếng Anh ở các trường nổi tiếng, thậm chí có
người đã tốt nghiệp cao học, có người nổi tiếng với thành tích bồi dưỡng
học sinh giỏi, nổi tiếng với tỉ lệ dạy học sinh thi đậu ĐH 100%.
Ngay cả hai trường chuyên của TP là Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa và Lê Hồng Phong cũng có giáo viên không đạt chuẩn.
Tương tự, trong tổng số hơn 900 giáo viên tiểu học và
THCS của Tiền Giang, chỉ có 10% đạt chuẩn theo quy định. Ông Trần Thanh
Đức - giám đốc Sở GD-ĐT Tiền Giang - chia sẻ: vài năm gần đây sở đã tiến
hành bồi dưỡng cho giáo viên nên mới đạt được kết quả này chứ không sẽ
thấp hơn nữa. “Nếu sản phẩm từ các trường sư phạm đưa về, không qua bồi
dưỡng sẽ không thể đạt mức này. Nghe, nói là hai kỹ năng mà giáo viên
yếu nhất” - ông Đức cho biết thêm.
Chưa hết, nhiều tỉnh tại khu vực ĐBSCL chưa tiến hành
khảo sát chuẩn tiếng Anh nhưng đã cầm chắc kết quả “sẽ chẳng khác nhau
là mấy”. Ông Thái Văn Long - giám đốc Sở GD-ĐT Cà Mau - cho biết hè này
sẽ tiến hành khảo sát nhưng với điều kiện một tỉnh vùng sâu vùng xa,
giáo viên ít có điều kiện giao tiếp bằng tiếng Anh nên kết quả có khi
còn thấp hơn các địa phương khác.
Cùng quan điểm, ông Trần Việt Hùng - giám đốc Sở GD-ĐT
Sóc Trăng - nhìn nhận: “Đa số giáo viên không giỏi nên kết quả cũng sẽ
không cao”.
Ở các địa phương phía Bắc đã thực hiện khảo sát như Hà
Nội, Hải Dương, tình hình cũng chẳng khá hơn. Trong hàng trăm giáo viên
tham gia khảo sát chỉ có vài chục giáo viên đạt chuẩn.
 |
| Số lượng giáo viên tiếng Anh “thi đậu” trong đợt khảo sát vừa qua |
Yếu nhất là nghe
Ông Nguyễn Thanh Bình - giám đốc Sở GD-ĐT An Giang -
cho hay tỉ lệ giáo viên tiểu học và THCS đạt chuẩn thấp bởi hầu hết giáo
viên đều tốt nghiệp các trường CĐ sư phạm địa phương. Nguồn giáo viên
THPT đa dạng hơn từ nhiều trường ĐH khác nhau nên chất lượng tốt hơn.
Theo ông Bình, kỹ năng mà hầu hết giáo viên không đạt đó là nghe.
Nói về đợt khảo sát này, một giáo viên Trường THPT
Trưng Vương, TP.HCM cho rằng: “Khảo sát là tốt, để giáo viên chúng tôi
biết trình độ của mình đang ở đâu. Thế nhưng, tôi được đào tạo trong
những năm đầu thập kỷ 1980, chúng tôi có được học với người bản ngữ bao
giờ đâu. Gần 30 năm đứng lớp, tôi cũng ít có điều kiện giao tiếp với
người bản xứ, chương trình giảng dạy thì không chú trọng nghe - nói nên
giáo viên cũng lười rèn luyện kỹ năng này. Mặt khác, chúng tôi cũng
không được làm quen với dạng đề khảo sát, không được ôn tập, không được
hướng dẫn... khi vào thi, tôi thật sự lúng túng, nhất là phần nghe”.
“Kết quả khảo sát chỉ là một trong những yếu tố đánh
giá giáo viên. Nó chỉ mang tính chất tham khảo vì ngoài kiến thức về
tiếng Anh giáo viên phải có thêm kỹ năng đứng lớp, kỹ năng quản lý học
sinh, kỹ năng ra đề kiểm tra... Dạy cho học sinh thi đậu tốt nghiệp, đậu
ĐH nhưng bản thân giáo viên thi rớt thấy rất ngại với học sinh” - một
giáo viên Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa tâm sự.
Là một trong số giáo viên hiếm hoi đạt chuẩn đợt vừa
qua, thầy Vũ Vạn Xuân - giáo viên Trường THCS Lê Quý Đôn, quận 3, TP.HCM
- nhận định: “Bấy lâu nay ta tự đặt chuẩn cho ta chứ không theo chuẩn
quốc tế. Giáo viên được đào tạo trong trường sư phạm theo chuẩn của VN.
Tốt nghiệp sư phạm, giáo viên dạy ở trường phổ thông cũng theo chuẩn
đánh giá của VN. Đùng một cái ta khảo sát, yêu cầu các giáo viên phải
đạt chuẩn quốc tế là điều khó”.
Mặc dù vậy, ông Xuân cũng cho rằng: “Việc đặt chuẩn về
tiếng Anh là công việc đáng làm. Đặt chuẩn để thấy rằng phương pháp đào
tạo giáo viên tiếng Anh trong trường sư phạm có vấn đề”.
Không đánh giá về chương trình đào tạo và chất lượng
sinh viên sư phạm, ông Nguyễn Ngọc Vũ - trưởng khoa ngoại ngữ Trường ĐH
Sư phạm TP.HCM - chỉ chia sẻ: “Ngoại ngữ là một môn kỹ năng chứ không
phải chuyên về kiến thức. Nếu không thực hành thường xuyên, không có môi
trường rèn luyện, kỹ năng sẽ ngày càng bị mai một. Những giáo sinh mới
ra trường có thể có kỹ năng nghe, nói rất tốt nhưng sau vài năm giảng
dạy các kỹ năng này bị mai một do chương trình phổ thông không có môi
trường rèn luyện các kỹ năng này. Chương trình dạy chủ yếu là đọc hiểu
và ngữ pháp. Điều này cũng có thể lý giải vì sao các chứng chỉ quốc tế
như TOEIC, TOEFL chỉ được công nhận giá trị trong khoảng thời gian hai
năm”.
H.HƯƠNG - M.GIẢNG
97% giáo viên THPT không đạt
Ông Nguyễn Ngọc Hùng, trưởng bộ phận thường trực đề án
dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, cho biết đề án đã
đưa bài kiểm tra cho 30 tỉnh, thành để khảo sát giáo viên tiếng Anh.
Kết quả cho thấy 97% giáo viên THPT, 93% giáo viên tiểu học, THCS không
đạt mức chuẩn của đề án xây dựng. Giật mình hơn nữa là có tới 17% giáo
viên tiếng Anh cấp tiểu học trên cả nước chỉ đạt trình độ A1, có nghĩa
là tương đương về trình độ với người vừa nhập môn tiếng Anh.
“Bộ trưởng Bộ GD-ĐT đang yêu cầu thực hiện việc rà soát
đội ngũ giáo viên tiếng Anh đối với các tỉnh còn lại để có số liệu đầy
đủ của 63 tỉnh, thành” - ông Hùng cho biết.
Phải chăng khoảng cách chênh lệch giữa “chuẩn” của đề án và “chuẩn” đào tạo thực tế quá lớn?
Giải thích việc này, ông Nguyễn Ngọc Hùng cho rằng:
“Giáo viên tiếng Anh đang giảng dạy ở các trường phổ thông về mặt hình
thức đều đạt chuẩn tốt nghiệp các trường ĐH, CĐ, nhưng nhiều giáo viên
chỉ được đào tạo theo hệ chuyên tu, hệ từ xa, mở rộng... Bằng cấp thì có
nhưng trình độ thực tế thì không đồng đều và phần đông không đảm bảo
chất lượng. Một số trường sư phạm cũng chưa đảm bảo chất lượng đào tạo
đối với sinh viên hệ chính quy. Trước đây, tiếng Anh chỉ là môn tự chọn
nên việc tuyển chọn giáo viên chưa được quan tâm đúng mức, không đặt ra
yêu cầu đo đếm kỹ năng nghe, nói, đọc, viết mà chủ yếu kiểm tra xem
người dự tuyển có bằng đào tạo hay không. Trong quá trình dạy học, giáo
viên cũng chỉ chú trọng dạy từ vựng, ngữ pháp nên kỹ năng giao tiếp bằng
tiếng Anh của chính các thầy cô cũng mai một. Chỉ khi đề án được triển
khai và các tỉnh, thành tiến hành kiểm tra rà soát mới thấy lỗ hổng quá
lớn”.
VĨNH HÀ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét