Kể từ sau đại chiến thế giới lần 2, Nhật Bản giống như một “chiến binh Samurai ngủ say trong vòng tay người Mỹ”. Nhưng khi “con voi” Trung Quốc trỗi dậy và bắt đầu thể hiện tham vọng lớn ở Thái Bình Dương, gã chiến binh Samurai Nhật Bản bắt đầu thức giấc.

Cuộc đấu tàu sân bay với Trung Quốc (Bài 2)

Ngày 9/2/2012, Bộ Quốc phòng và Hải quân Nhật Bản tổ chức lễ đặt ki chế tạo chiếc tàu tuần dương chở trực thăng mới nhất của họ tại nhà máy đóng tàu IHI Marine United ở Yokohama. Theo chuyên gia Edouardo Moulimo, đây là chiến hạm lớn nhất được đóng ở Nhật kể từ sau chiến tranh thế giới thứ 2.

Được khởi công từ năm 2011, chiếc tuần dương hạm này sẽ được đưa vào phục vụ trong lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản (Hải quân) vào thời kỳ 2014-2015. Nhật Bản đặt tên con tàu là 22DDH (để kỷ niệm năm thứ 22 của Hoàng đế Nhật Akihito) và theo nhiều nhà phân tích, về thực chất có thể coi nó là một chiếc hàng không mẫu hạm dù Nhật Bản khẳng định nó chỉ là một tuần dương hạm chở trực thăng có kích thước lớn hơn mẫu tuần dương hạm lớp Hyuga có tên gọi 16DDH.

Tuần dương hạm chở trực thăng lớp Hyuga 16DDH của Nhật Bản.

Tàu 22DDH có chiều dài hơn khoảng 22% so với kích thước 197m của tàu Hyuga 16 DDH. Với chiều dài (248m) này, chiếc tuần dương hạm mới của Nhật có thể sánh ngang với các tàu sân bay của châu Âu như Cavour của Italia (244m). Lượng giãn nước của 22DDH là 19.500 tấn, lớn hơn 44% so với 16DDH và nếu chở đủ tải, lượng giãn nước của nó sẽ là 27.000 tấn, tương đương với tàu Cavour. Chiếc 22DDH có trị giá 1,04 tỷ USD, có thể mang theo 14 trực thăng chiến đấu, 4.000 lính và 50 chiến xa. Theo Bộ Quốc phòng Nhật Bản, mỗi chiếc 22DDH có thể mang 9 trực thăng và được trang bị 2 hệ thống vũ khí cận phòng và hai hệ thống tên lửa phòng không Sea RAM. Ngoài ra, tàu còn được trang bị vũ khí chống ngầm bao gồm một bộ nghi trang cơ động và đài phát nhiễu siêu âm nổi.

Tại sao Nhật phải đóng một chiếc tàu “giống như hàng không mẫu hạm” mà không chế tạo luôn? Chuyên gia Edouardo Moulim của Viện quan hệ quốc tế và chiến lược Pháp (IRIS), trích dẫn một tài liệu của chính Bộ Quốc phòng Nhật cho biết, chiếc tuần dương hạm chở trực thăng này sẽ được đóng để thay thế cho 2 tàu lớp Shirane. Việc đưa vào biên chế một chiếc tàu mới với năng lực tác chiến mạnh mẽ hơn sẽ đảm bảo khả năng duy trì các đội trực thăng tuần tra bờ biển của họ. Đây là tàu chiến kiểm soát tác chiến trên không khi khi tiến hành các hoạt động chiến tranh chống tàu ngầm. Chiếc tàu tuần dương mới sẽ giúp nâng cao đáng kể năng lực của các đội tàu tuần dương với vai trò là những căn cứ nổi cho một loạt các nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược quốc phòng của Nhật.

Như vậy, 22DDH là lời đáp trả trước mối đe dọa ngày cao nảy sinh từ lực lượng hải quân Trung Quốc thường xuyên tổ chức các cuộc tập trận hay thâm nhập vào những vùng biển gần Nhật Bản. Nhưng nguyên nhân quan trọng nhất của việc Nhật Bản liên tục khẳng định họ không đóng tàu sân bay là bởi điều này có thể vi phạm chính Hiến pháp của nước này. Trong điều 9 của Hiến pháp Nhật Bản ra đời sau chiến tranh thế giới thứ 2 có quy định, “Nhật Bản không được phép có các lực lượng bộ binh, hải quân và không quân cũng như một tiềm năng chiến tranh nào khác”. Năm 1988, chính phủ Nhật Bản còn ra thêm tuyên bố “vì tàu sân bay tấn công vượt quá tiềm năng cần thiết để đảm bảo mức độ phòng vệ tối thiểu, sở hữu các tàu như vậy bị cấm theo Hiến pháp”.

Tuy vậy người ta vẫn thấy tiềm lực của Hải quân Nhật Bản tăng rất mạnh. Trước khi có các tàu 16DDH và 22DDH, Nhật Bản đã đưa vào sử dụng một số tàu chở trực thăng lớp Osumi vào các năm 2002 và 2003 đó là các tàu Shimokita và Kumisaki với lượng giãn nước 11.600 tấn, chiều dài 178m.

Đối với các chuyên gia, cuộc đua tuần dương hạm “ngoại cỡ” này thực chất là một động thái cho thấy Nhật Bản đang phục hồi kỹ năng trong công nghệ chế tạo tàu sân bay cũng như nhiều “hiện tượng đặc biệt khác”. Trước hết, nó cho thấy Nhật Bản có thừa khả năng triển khai một lực lượng hải quân đủ mạnh để đảm đương nhiều nhiệm vụ nhạy cảm. Đặc biệt hơn nữa nó cho thấy Nhật đang ngày càng tham gia sâu hơn vào hệ thống phòng thủ của Mỹ khi tích cực cung cấp những tấm lá chắn di động cho hạm đội Thái Bình Dương. Cuối cùng, điều này cho thấy Nhật Bản đã chuẩn bị đầy đủ để có thể phát triển năng lực tấn công khi cần thiết hay đơn giản hơn là khi Hiến pháp Nhật “cởi trói”. Lúc đó, sức mạnh quân đội Nhật Bản sẽ trở nên khó lường hơn rất nhiều.

Đây cũng chính là điều khiến Trung Quốc lo phát sốt vì họ cho rằng Nhật Bản có thể dễ dàng chuyển đổi những chiếc tuần dương hạm ngoại cỡ kia thành tàu sân bay bất cứ lúc nào, chẳng hạn khi Nhật có được một số lượng tiêm kích tàng hình thế hệ 5 F-35 của Mỹ với khả năng cất cánh thẳng đứng. Cựu đô đốc hải quân Trung Quốc Yin Zhou đã từng lập luận rằng với boong tàu dài 200m, tàu 22DDH có thể cho phép cất cánh và hạ cánh 6 chiếc F-35. Tất nhiên, Nhật Bản kịch liệt phủ nhận điều này.

Trung Quốc cho rằng đội tàu tuần dương chở trực thăng của Nhật Bản có thể nhanh chóng biến thành hàng không mẫu hạm nếu được trang bị tiêm kích tàng hình F-35 với khả năng cất cánh thẳng đứng của Mỹ.

Trên thực tế, dù phủ nhận hay phản đối thì Nhật Bản cũng không thể giấu được sự lo ngại của mình trước sự lớn mạnh của hải quân Trung Quốc, đặc biệt là khi nước này có chương trình phát triển tàu sân bay riêng. Hiện nay, Trung Quốc đang hoàn tất những công đoạn chuẩn bị cuối cùng của chiếc tàu sân bay Thi Lang được tân trang từ chiếc tàu cũ của Ukraina. Theo Từ Hồng Mãnh, Phó Tư lệnh Hải quân Trung Quốc, chiếc tàu sân bay này sẽ chính thức được phiên chế vào quân đội Trung Quốc từ cuối năm 2012 đồng thời các cuộc thử nghiệm với mẫu tiêm kích Thẩm Dương J-15, loại máy bay chiến đấu hải-không quân có thể hoạt động trên tàu sân bay cũng đang tiến triển tốt đẹp.

Chưa hết, ngoài Thi Lang, Trung Quốc cũng đang âm thầm đóng một chiếc tàu sân bay thứ 2 và dự kiến sẽ được đưa vào hoạt động từ năm 2015. Một số chuyên gia Trung Quốc, ví dụ như tướng La Viện thậm chí còn tuyên bố Trung Quốc sẽ có chiếc tàu sân bay thứ 3 vào những năm tới.

Liệu điều này có đáng lo ngại không? Câu trả lời là không vì các tướng tá Trung Quốc mải mê “khoác lác” mà quên rằng để đưa được một chiếc tàu sân bay ra biển là việc không hề đơn giản như họ nghĩ. Trung Quốc sẽ phải mất rất nhiều năm nữa mới có thể hoàn thiện khả năng tác chiến của các tàu sân bay này và đủ sức tập hợp được một nhóm tàu sân bay hùng mạnh có khả năng đối đầu với các tàu của Nhật Bản. Trong khi đó dù cố gắng đến mấy các tàu sân bay của Trung Quốc vẫn “không có cửa” khi đối đầu với hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ. Có lẽ, mục tiêu vừa tầm nhất của Trung Quốc là sử dụng những tàu sân bay này để “đe nẹt” các nước láng giềng ở Biển Đông.

Lý thuyết là thế nhưng không một quốc gia nào dám chủ quan hay đùa giỡn với công tác chuẩn bị bảo vệ tổ quốc và cũng không ai có thể dám chắc rằng khi có một đội tàu sân bay đủ mạnh, Trung Quốc không hướng ánh mắt thèm thuồng của mình về phía biển Hoa Đông. Dù với lý do nào, Nhật Bản cũng phải sẵn sàng với khả năng xây dựng đội tàu sân bay của mình ngay từ bây giờ.

T.D.P

Bài 3: Công nghiệp vũ khí Nhật Bản: Thức dậy hay ‘ngủ’ luôn?