NHÂN - QUẢ

Quốc Ấn Mai

NHÂN - QUẢ
(Cafe đắng đầu tuần)

"Không giải quyết vấn đề bằng thứ tư duy tạo ra nó!"- Einstein. Câu chuyện bạo loạn ở Bình Thuận cần được nhìn nhận như vậy.

Bình Thuận sống nhờ du lịch, nuôi trồng và đánh bắt hải sản. Như mọi tỉnh thành khác ở Việt Nam, Bình Thuận thu hồi đất để giao cho doanh nghiệp hoặc quan chức. Những người mất đất sống vật vờ với những chồng đơn khiếu nại, những chuyến ra tỉnh, ra Trung ương đòi đất.

Sự xuất hiện của nhiệt điện khiến dân vùng có nó không chỉ vật vờ. Họ lần mòn chết, theo nghĩa đen, với bệnh tật bủa vây và ô nhiễm ảnh hưởng đến các ngành nghề đánh bắt, nuôi trồng thủy sản lẫn nông nghiệp. Ngư dân Bình Thuận cũng hiểu rõ những hiểm nguy khi tàu Trung Quốc tấn công.

Đất đai, ô nhiễm, chủ quyền biển bị xâm phạm là cách mà "chiếc lò xo" mâu thuẫn bị nén xuống. Năm 2015, bạo loạn ở xã Vĩnh Tân thuộc huyện Tuy Phong. Hôm qua, bạo loạn ở thị trấn Phan Rí cũng của huyện Tuy Phong và lan ra cả tỉnh. Có nén, có bung. Có áp bức, có đấu tranh!

Tôi đến Tuy Phong, hay bất cứ nơi nào có mâu thuẫn đất đai và ô nhiễm tại Việt Nam, đều tiếp xúc với dân rất dễ. Chỉ cần chịu lắng nghe nỗi đau của họ, hít thở thứ không khí đầy bụi nơi họ sống, dám uống thứ nước có mùi lạ mà họ uống hàng ngày, dám bế trên tay những đứa trẻ sinh ra dị dạng vì ô nhiễm,... là dân sẽ coi như người nhà. Làm những điều đó phải thực bụng, không diễn được trước mặt nhân dân đâu!

Dân miền biển cộc tính, nói phải họ nghe, đàn áp họ phản kháng. Đối diện với cái chết trên biển trong mỗi chuyến ra khơi họ còn không sợ... Và cái đáng lo lắng nhất là suy nghĩ "đằng nào cũng chết"! Ra khơi có thể chết, mất đất chết lần mòn, dính bệnh vì ô nhiễm thì vài năm thôi sẽ chết là những suy nghĩ có thật. Tôi đã cảnh báo điều đó (xem comment).

Cái đáng lo lắng hôm qua đã diễn ra!

Cái đáng lo bây giờ không phải là kêu gọi trấn áp hay trấn áp thực sự những người sẵn sàng chết!

Mà là đối thoại- điều tưởng dễ mà khó nhất! Ở Việt Nam, số người có uy tín và bãn lĩnh một mình bước vào "tâm bão" và thuyết phục được nhân dân bình tĩnh không kín hết số ngón tay. (Riêng ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường nếu đi một mình vào đám đông phẫn nộ ấy, tôi biết chỉ có 1 "kết cục"!)

Đối thoại. Trả lại cho dân những thứ vốn là của họ (đất đai).

Đối thoại. Giải quyết ngay việc gây uy hiếp sinh mạng dân hàng ngày (ô nhiễm).

Đối thoại. Để cùng nhìn ra biển và đòi lại quyền an toàn khai thác hải sản (chủ quyền).

Việt Nam có 28 tỉnh bờ biển. Không có một lực lượng chính quy nào có đủ sức mạnh bảo vệ an ninh trật tự lẫn phòng chống ngoại xâm mà không dựa vào dân. Nhưng 28 tỉnh ấy có 22 tỉnh có bóng dáng "bạn vàng" thâu tóm đất. Tất cả đất dân bị "cướp" đất bằng chủ trương, có rất nhiều những làng chài bám biển bị giải tỏa, có vô số ngư phủ ngàn đời vì thế mà phải bỏ biển làm nghề khác mưu sinh. Cả ô nhiễm của ngành công nghiệp nặng như luyện thép hay nhiệt điện nữa...

Nhìn từ câu chuyện ô nhiễm và mâu thuẫn đất đai ở Tuy Phong 2015. Câu chuyện ô nhiễm và mâu thuẫn đất đai ở Bình Thuận 2018. Và nhìn vô số câu chuyện ô nhiễm và mâu thuẫn đất đai trên đất nước này thì đó không phải một hiện tượng.

Chọn cách nào và làm ra sao để giải quyết là việc của chính quyền. Nhưng chọn cách xa dân sẽ là sai lầm lớn nhất của chính quyền hình thành từ khẩu hiệu "của dân, do dân, vì dân"!

Bởi vì: "Không giải quyết vấn đề bằng thứ tư duy tạo ra nó!"- Einstein

P/s: Những anh chị nào là quan chức, dư luận viên hay trẻ trâu và thậm chí cả các nhà báo có xu hướng đòi trấn áp dân xin đừng vào Facebook tôi comment. Cổ súy bạo lực là điều ngu xuẩn nhất lúc này nên thân, sơ hay chả quen biết gì tôi cũng block hết!

Chú thích: Nhiệt điện Vĩnh Tân (Ảnh VNeconomy).