Hệ thống an ninh tập thể ở châu Á như yếu tố thay thế một cuộc chiến lớn

Căng thẳng tình hình vì các tranh chấp lãnh thổ ở Đông Á thúc đẩy tái cân nhắc ý tưởng về hệ thống an ninh tập thể hiệu quả trong khu vực. Sự vắng bóng của cơ chế có thể sớm đẩy Đông Á vào cuộc chiến quy mô lớn.

Vài ngày gần đây, các tàu Trung Quốc lại có mặt trong vùng lãnh hải Nhật Bản gần quần đảo Senkaku vốn cũng được Trung Quốc tuyên bố chủ quyền. Washington bày tỏ với Bắc Kinh sự quan ngại về sự gia tăng hoạt động nguy hiểm trên biển trong vùng lãnh thổ tranh chấp. Còn Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã một lần nữa nhắc nhở các nhà lập pháp rằng "Nhật Bản chưa chuẩn bị đầy đủ để đối phó với khả năng phát sinh các mối đe dọa cho nền an ninh quốc gia."

Như được biết, ông Abe cho rằng một trong những yếu tố cải thiện an ninh quan trọng nhất là biến Nhật Bản thành "quốc gia bình thường", sở hữu và có toàn quyền sử dụng một lực lượng vũ trang toàn diện, kể cả trong liên minh với các nước khác. Quan điểm như vậy khó được chấp nhận ở bên ngoài Nhật Bản và gần đây đã bị Hoàn cầu Thời báo của Trung Quốc chỉ trích.

Ý định của ông Abe nâng cao vị thế và tiềm lực quân đội Nhật Bản cũng làm cho đồng minh quân sự và chính trị chính là Mỹ lo lắng. Người Mỹ quan ngại không chỉ những phản ứng gay gắt ở các nước châu Á vẫn chưa quên ách xâm lược Đế quốc Nhật, mà cả sự xuất hiện một cường quốc vũ trang trong tương lai, lần nữa trở thành đối thủ quân sự và chính trị của Hoa Kỳ. Bên cạnh đó, việc xóa bỏ những rào cản pháp lý, cho phép mua mới và phát triển vũ khí, sẽ đe dọa ưu thế độc quyền bán vũ khí lâu nay của Mỹ ở Nhật Bản. Mỹ nỗ lực gợi ý Nhật Bản một công thức khác về tăng cường an ninh: củng cố hợp tác quốc phòng song phương với Hoa Kỳ và đa phương trong liên minh cùng Hàn Quốc, Úc và các đồng minh khác của Hoa Kỳ, - chuyên gia Viện Nghiên cứu Quốc tế MGIMO Andrey Ivanov nêu nhận xét.

“Vấn đề ở chỗ Trung Quốc chính là nước khó chịu hơn hết với phương án được nêu, cũng như với xu thế biến Nhật Bản thành một "quốc gia bình thường", sở hữu lực lượng vũ trang toàn diện có khả năng (thực chất và pháp lý) hành động bên ngoài biên giới. Và Bắc Kinh sẽ không hạn chế chỉ thể hiện sự bất bình bằng tranh biếm họa. Trung Quốc đang tích cực mở rộng tiềm lực quân sự, xây dựng hạm đội đại dương và nâng cấp các phương tiện không quân, trong đó có bay ném bom tầm xa. Gần đây, xuất hiện thông tin rằng Trung Quốc lên kế hoạch cải thiện cả tiềm năng hạt nhân của quốc gia.”

Đáng tiếc, đây không phải là lý do duy nhất để Nhật Bản ngày càng mất niềm tin vào chiếc ô hạt nhân của Mỹ. Cũng như Mỹ và Nga, Trung Quốc đang tích cực chế tạo những loại hình vũ khí mới, có thể làm cho vũ khí hạt nhân gần như trở nên vô dụng. Cuộc chạy đua vũ trang đang rảo bước không ngừng, một phần tăng tốc nhờ vào sự nảy sinh những liên minh quốc phòng mới do Hoa Kỳ bảo trợ. Chỉ có thể thay thế cho kịch bản này bằng giải pháp tạo lập các hệ thống an ninh tập thể ở Đông Á, tương tự như của châu Âu, - ông Andrei Ivanov cho biết.

“Năm 2009, Thủ tướng Nhật Bản Yukio Hatoyama đã nỗ lực hành động theo hướng này với việc tạo dựng một Liên minh kiểu EU ở châu Á. Cần nhớ rằng, sáng kiến Cộng đồng Đông Á của ông có được ý kiến phản hồi tích cực từ Trung Quốc, như một cơ hội hạn chế sự cạnh tranh và tránh đối đầu. Tuy nhiên, Mỹ đã không ủng hộ sáng kiến của ông Hatoyama, vì như thế Washington sẽ phải từ bỏ tham vọng thủ lĩnh.”

Tất cả các kế hoạch của Mỹ ở châu Á-Thái Bình Dương, bao gồm cả quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương, đều nhằm duy trì và tăng cường vai trò thủ lĩnh. Có điều, không phải ai cũng sẵn sàng chấp nhận điều này.      

Theo The Voice of Russia