HẠNH PHÚC

Lev Nikolayevich Tolstoy (1828-1910) vốn dĩ là người sướng từ trong trứng nước, với dòng dõi đại quý tộc giàu có và cao quý nổi tiếng tại Nga. Với văn chương ông đã sớm trở nên nổi tiếng, rồi sau đó trở thành cánh chim đầu đàn của văn học cổ điển Nga, một trong những nhà văn hóa vĩ đại nhất, có uy tín và ảnh hưởng toàn cầu từ khi còn sống. Ông còn là một nhà luân lý và triết học hàng đầu với tầm ảnh hưởng vượt qua cả biên giới nước Nga Sa hoàng cũng như cả đối với những thế kỷ sau. Người đương thời đã hành hương về điền trang của ông và coi ông như một vị Thánh sống. 16 lần được đề cử giải Nobel văn học, 4 lần được đề cử Nobel hòa bình (và nhiều lần ông đã tác động để... từ chối). Một cô vợ xinh đẹp trẻ hơn tới 16 tuổi lại biết thu vén cho tài sản gia đình ngày càng tăng lên, chưa kể giúp ông trong việc viết lách và tặng ông 8 đứa con – còn cần gì hơn nữa cho hạnh phúc đời người?

Thế mà hơn ai hết ông không thể nguôi khi chưa hiểu được thế nào là hạnh phúc. “6000 mẫu đất, 300 người nông dân làm thuê ư, thế rồi sao nữa?...” “Người ta kính trọng tôi vì những thứ vặt vãnh kiểu như “Chiến tranh và hòa bình”, “Anna Karenhina”... mà họ tưởng là rất quan trọng...” Dần dần ông chia bớt lợi tức cho những kẻ làm thuê, thậm chí cho bớt đi đồ đạc trong nhà, xây trường học cho con cái nông dân, sống giản tiện tối đa ... và như thế bắt đầu mâu thuẫn giữa ông và tất cả vợ con, họ hàng trừ một người con gái – điều đó dẫn đến cuộc sống gia đình đầy tủi hờn kéo dài hàng chục năm. Ông đã nghĩ rất nhiều về cái chết và tự sát, thậm chí đã công khai hứa sẽ tự sát nếu không tìm ra ý nghĩa của cuộc sống. Là một người theo chủ nghĩa hòa bình ông đã luôn phản đối mô hình nhà nước, dưới ảnh hưởng của Phật giáo và Hindu giáo ông từ bỏ Nhà Thờ (nhưng vẫn tin vào Đấng Bề Trên), từ bỏ luôn quyền thừa kế tài sản kếch xù thậm chí từ cả những tác phẩm văn học của mình để hoàn toàn được tự do trong tâm tưởng. Tuy chưa hiểu được thế nào là hạnh phúc nhưng ông đã “ngộ” nhiều lắm rồi: “Một trong những lầm lẫn kỳ lạ của con người là tưởng hạnh phúc khi chẳng phải làm gì!”

Tolstoy vốn xuất thân từ một gia đình quý tộc và theo Chính Thống giáo. Nhưng ông là người có đầu óc phóng khoáng, muốn nghiên cứu nhiều đạo giáo khác nhau để có lợi cho đời sống tâm linh cũng như làm giàu có thêm vốn liếng trong lĩnh vực viết văn của mình. Đặc biệt ông quan tâm và nghiên cưú giáo lý Đạo Phật trong một thời gian dài và kết quả là giáo lý này đã ít nhiều ảnh hưởng đến quan niệm nhân sinh quan của ông.

 Điều này đã thể hiện qua tác phẩm Lời Thú Tội (Ispoved / A confession, xb 1882), bộc lộ nỗi khổ tâm, dằn vặt trước những cảnh bất công trên đường ông đi tìm chân lý cho người nông nô nghèo khổ. Trong tác phẩm này ông đã viết về PG một cách trực tiếp hơn những cuốn sách khác. Đặc biệt ông nhắc lại sự kiện xuất trần của Thái tử Tất Đạt Đa, Người đã nhận ra được cái hư ảo của tiến trình sanh, già, bệnh và chết của kiếp người mà Ngài đã mạnh dạn từ bỏ cung vàng điện ngọc để đi tìm chân lý. Tolstoy kết luận rằng: ''Thích Ca Mưu Ni đã nhận ra được cái chân tướng không chắc thật của cuộc đời và ngài đã khẳng định rằng cuộc đời là một bể khổ cần phải được thoát ly. Ngài đã minh chứng cho tất cả thấy rằng chính nhờ vào sự nỗ lực không ngừng của bản thân mà ngài đã thoát ra khỏi cảnh khổ đau của vòng sinh tử luân hồi, chứng thành đạo quả và không bao giờ trở lại trạng thái khổ đau ấy nữa. Nhiều nguồn tài liệu của Ấn Độ đã đề cập đến sự kiện này''.

Một ngày mùa thu lạnh lẽo khi đã 82 tuổi, trốn nhà, trốn người thân, trốn vợ sau 48 năm chung sống ông chỉ đưa theo một bác sỹ riêng ra ga lên tàu hỏa để đi – còn chưa biết sẽ đi đâu, ra nước ngoài hay đi Kavkaz. Cứ thế ông chuyển tàu đi hết nơi này nơi kia, thăm thú bà con, đi như để không ai tìm ra mình nữa trừ người con gái trung thành thì được ông báo tin... Cả nước Nga nín thở theo dõi cuộc phiêu lưu cuối cùng của Lev Tolstoy – toàn dân đã biết rằng ông đang ốm nặng. Nhà nước muốn lấy lòng dân bằng cách cho 6 bác sỹ tới chữa bệnh cho ông, nhưng ông đều từ chối. “Hạnh phúc – đó là sự hài lòng mà không cần phải ăn năn gì”. Từ lâu ông đã dặn là không được đưa tang ông theo nghi thức của Nhà Thờ.

Chuyến du hành cuối cùng đã kết thúc trong căn nhà một viên trưởng ga xe lửa, Lev Tolsstoy được đưa tạm tới đó khi đã rất ốm và sáng hôm sau thì mất. Cha xứ có mặt khi ông hấp hối đã được dặn dò trước, chỉ cần ông ngỏ lời “sám hối” là lập tức được quyền rửa tội cho ông và làm mọi thủ tục tang lễ theo đúng nghi thức Nhà Thờ, nhưng ông chẳng hề hé răng. Ông đã tìm được HẠNH PHÚC. 

Nguồn: internet