Đặng Văn Việt - cả đời chỉ đeo quân hàm trung tá. Nhưng ông ấy là một huyền thoại !

MỘT CUỘC ĐỜI KỲ LẠ

Hôm qua tôi viết câu chuyện (xem bên dưới) về buổi gặp gỡ trong bệnh viện của 4 vị tướng với một trung tá (ảnh trên). Nhiều người hỏi tôi, Trung tá đó là ai?

… 7 năm trước, tôi gặp ông trong buổi họp mặt truyền thống Trung đoàn 174 Cao Bắc Lạng tại Hà Nội. Tôi thấy rất nhiều cựu chiến binh đại tá và cả cấp tướng chủ động len qua các hàng ghế để tiến đến chào, bắt tay hỏi han một trung tá già… Hết buổi tôi mới biết, ông già đó là một huyền thoại.

Ông là con quan tham tri Đặng Văn Hướng của triều đình nhà Nguyễn, Tổng đốc Nghệ an trong Chính phủ Trần Trọng Kim và Bộ trưởng Không bộ trong Chính phủ Hồ Chí Minh. Ông là sinh viên ngành Y tại Đại học Đông Dương danh giá, một tay chơi tenis, đua xe đạp có tiếng từ những năm 1940… Đẹp trai, tài hoa và con nhà quyền thế nhưng ông quyết định bỏ lại tất cả để đi theo cách mạng.

25 tuổi - CMT8, ông cùng với Cao Pha (sau này là Thiếu tướng) nhận nhiệm vụ treo cờ cách mạng trên Kỳ đài Ngọ Môn Huế trước 120 họng súng của triều đình nhà Nguyễn.

27 tuổi - Ông là một trong 2 trung đoàn trưởng bộ binh chủ lực đầu tiên của quân đội nhân dân Việt Nam – Trung đoàn 174 Cao Bắc Lạng (1947) cùng với Lê Trọng Tấn, Trung đoàn trưởng 209 Sông Lô - người sau này lên Đại tướng. Ông là người chỉ huy lừng lẫy tham gia các trận đánh Bông Lau – Lũng Phầy (1949), trận Đông Khê - Biên giới 1950, trận Bình Liêu, trận Mộc Châu 1953... Trung đoàn trưởng đi qua trăm trận đánh, bắt sống nhiều chỉ huy Pháp, mang trên mình 5 vết thương và oai hùng đến nỗi thực dân Pháp gọi ông là Hùm xám đường số 4…

33 tuổi ông chỉ huy Trung đoàn công đồn Châu Mộc, mở đường vào Tây Bắc… Và đời binh nghiệp của ông khép lại.

Năm đó cải cách, vì chủ nghĩa lý lịch nên ông bị đưa ra khỏi quân đội trong nỗi đau và sự bất lực của một người chỉ huy quân sự tài ba đang khao khát cống hiến cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Trận Điện Biên Phủ, Trung đoàn 174 đánh Đồi A1, Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Hữu An lên thay ông, sau này là Thượng tướng.

Ông từng làm giảng viên khóa 1 Trường Võ Bị Trần Quốc Tuấn, rồi là Cục phó Cục Xây dựng cơ bản, Cục trưởng Cục Thủy sản gần 20 năm…

Cả cuộc đời Đặng Văn Việt không khen thưởng, không đề bạt, không bổng lộc. Từ khi được phong quân hàm đến lúc nghỉ hưu chỉ đeo quân hàm trung tá. Người chậm tiến nhất trong quân đội cũng như trong cơ quan nhà nước.
Nhiều năm cuối đời, ông ở trong 1 căn phòng tập thể chưa đầy 15m2 được ngăn thành 2 nửa cho vợ chồng người con trai.

Năm 2012, Bộ Nội vụ chính thức có 1 văn bản “sửa sai” gửi Tỉnh ủy Nghệ An, huyện Diễn Châu về việc công nhận cha ông – cụ Đặng Văn Hướng là nhân sĩ được Chủ tịch Hồ Chí Minh mời tham gia cách mạng. Hôm tôi đến thăm, ông đưa tờ giấy A4 phô tô nhàu nát ra cho xem rồi rơi nước mắt mà nói, gia đình tôi chờ đợi tờ giấy này tròn 60 năm cậu ạ…

Ông hay thích tự gọi mình là tướng không sắc phong, là anh hùng không tuyên dương, là hùm xám không nanh vuốt. Là người lính già Đặng Văn Việt.

Ông ấy có một cuộc đời thật đẹp. Đẹp đến kỳ lạ!

Link câu chuyện viết trong bệnh viện đang gây sốt 

***

Một chuyện chép ở bệnh viện.

Hà Nội một ngày cuối năm, tiết trời trở lạnh se sắt, khu điều trị tích cực Bệnh viện Hữu nghị Việt – Xô nằm trên tầng 8 im ắng đến đáng sợ. Từ cửa thang máy đi ra một người đàn ông rất lớn tuổi trong bộ quân phục bạc màu, đôi cầu vai đeo quân hàm trung tướng, ông chậm rãi đến hỏi cô nhân viên y tá:

- Cháu cho hỏi ông Việt lão thành cách mạng nằm ở phòng nào ?
- Dạ ông ấy nằm ở phòng 810 ạ, ông là thế nào với ông ấy ạ ?
- Ông là cấp dưới của ông ấy !

Người đàn ông lớn tuổi trả lời nhanh gọn dứt khoát. Cô y tá tròn mắt, ngỡ ngàng ngước lên nhìn thật kỹ vị tướng đã 94 tuổi đang thoăn thoắt đi lại phía cửa phòng 810.
... Bên chiếc giường phủ tấm ra trắng toát, một ông lão gầy guộc đang nằm lim dim ngủ. Vị trung tướng già chậm rãi đi tới, đôi tay trận mạc to bè gân guốc sẫm đồi mồi khẽ đưa ra nắm lấy tay người đang nằm rồi cất giọng gọi:
- Anh Việt ơi, em là lính của anh đến thăm anh đây.
Ông lão100 tuổi nằm trên giường bệnh khẽ trở mình, mở đôi mắt già nua mờ đục ra nhìn hồi lâu rồi nói:
- Ai đấy ? Ai đấy nhỉ?
Một vị trung tướng khác trẻ hơn đứng bên cạnh trung tướng già vội cắt lời:

- Cháu Nguyễn Mạnh Đẩu ở Lục quân đây ạ. Đây là Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, nguyên Tư lệnh Quân khu 4. Bên này là Thiếu tướng Tạ Quang Chính con trai Bộ trưởng Tạ Quang Bửu; Bên này nữa là Thiếu tướng Hồ Thủy con gái anh Hồ Sỹ Ngận; Và đây là cháu Giang ở Báo Quân đội nhân dân rất gắn bó với chú ạ !

Trên giường bệnh, ông lão vừa dứt cơn ho, đưa tay ra nắm chặt tay vị trung tướng rồi khẽ mỉm cười. Ông không nói thành lời nhưng đôi môi run run, những tiếng thở cứ dồn dập thành đợt...

Vị trung tướng già tiếp tục nói:

- Anh Việt ơi, hổ xám Đông Khê, Thất Khê ơi, em Quốc Thước, lính của anh đây. Ngày nào anh làm trung đoàn trưởng, em mới còn là trung đội trưởng, thế mà giờ đã trăm tuổi cả rồi anh ơi...

Nói đoạn, ông đưa gói quà nhỏ đã chuẩn bị kỹ từ nhà cho người đang nằm trên giường bệnh.
Căn phòng đầy chật nghĩa tình, bốn bệnh nhân già khác đang nằm đều ngẩng lên dõi theo câu chuyện; mấy cô y tá và anh bác sĩ trẻ ngơ ngẩn nghe...

4 vị tướng và một đại úy đứng vây quanh giường bệnh. Ông lão nằm trên giường dứt tiếng thở khò khè định nói gì đó mà không được. Ánh mắt ông tươi vui hơn hẳn ngày thường...

Vị trung tướng già cười rạng rỡ, nắm chặt tay người thủ trưởng rồi nói:

- Anh mau khỏe, hôm nào anh về bọn em qua thăm, uống rượu, kể chuyện Đường số 4, chuyện kéo cờ ở Ngọ Môn... Rồi anh còn đi đánh tenis, đi xe máy, khiêu vũ nữa chứ...

Cô y tá trẻ quay sang hỏi tôi:
- Anh ơi ông cụ chắc phải là thượng tướng, đại tướng đấy nhỉ ?

Tôi nhìn cô một lát rồi trả lời:
- Không em ạ. Ông ấy cả đời chỉ đeo quân hàm trung tá. Nhưng ông ấy là một huyền thoại !

Cô y tá ngơ ngác hồi lâu rồi bất chợt đưa tay lên lau vội giọt nước mắt vừa lăn xuống má...

PS: Chỉ có người lính mới có một thứ tình cảm kỳ lạ đến thế. Tình đồng đội!

Hoàng Trường Giang.

***