"LẤY DÂN LÀM GUỐC".

Nói nhịu

Đơn vị tôi có anh chàng chuyên môn nói nhịu. Thật ra không phải tật của cậu ta mà cậu ta thích nói đùa, nói lái, lắm lúc đâm quen miệng thành "lỡ miệng". Thí dụ "Dân chủ Cộng hòa" cậu ta nói lái thành "Cộng chủ Dân hòa". Cậu ta thích nói lái và câu gì nghiêm túc đến đâu cậu ta cũng nghĩ ra cách nói lái khiến mọi người cười vỡ bụng. 
Nhưng cái bệnh quen miệng đâm lỡ lời ấy, không ít lần làm cả đơn vị tái người. 

(Ảnh chỉ có tính chất minh họa)

Tôi còn nhớ một lần. Hôm ấy trên Trung Đoàn báo xuống là Thiếu tướng Hoàng Văn Thái sắp đến thăm đơn vị, và Ban Chỉ huy Trung đoàn quyết định chọn Đại đội tôi làm nhiệm vụ đón tiếp. Khi nhận được tin vinh dự này, toàn đại đội chúng tôi vui mừng hết chỗ nói. Danh tiếng vị Thiếu tướng, cánh tay đắc lực của Đại Tướng trong chiến dịch Điện Biên Phủ đội viên nào cũng biết. Chúng tôi còn được nghe nhiều mẩu chuyện về trí thông minh, sáng suốt của Thiếu Tướng. Chính thắng lợi Điện Biên Phủ đã đưa Tổ quốc chúng ta thành một quốc gia hùng mạnh, bè bạn năm châu thán phục. Và trong thành tích lẫy lừng ấy có công không nhỏ của Thiếu tướng.


Ban Chỉ huy đại đội bắt tay ngay vào việc chuẩn bị. Mọi khâu tổ chức cùng nghi lễ và bữa cơm thết đãi đều được sắp xếp và tính toán hết sức chu đáo. Các chiến sĩ được lệnh tắm rửa sạch sẽ từ chiều hôm trước và phải ăn mặc hết sức nghiêm túc… Chỉ còn việc cuối cùng là cử một người thay mặt đơn vị đọc lời chào mừng và chúc sức khỏe đồng chí Thiếu Tướng thì bàn mãi vẫn chưa nhất trí. Đại đội trưởng nhắm cậu bạn tôi vừa kể. Anh ta vó người cao ráo, có khuôn mặt vừa khôi ngô vừa dễ mến, cái miệng lúc nào cũng tươi khiến các cô gái mấy bản xung quanh thì thầm tấm tắc khen : "Sao có người con trai đẹp thế !" Có cô còn ra vẻ hiểu biết : "Kim Trọng của Truyện Kiều chắc gì đã đẹp bằng anh ấy." Cậu bạn tôi lại có giọng vừa vang vừa ấm, chuyên lĩnh xướng trong các buổi liên hoan của Trung Đoàn. Danh tiếng cậu ta vượt ra ngoài cả cái bản nơi đóng quân của Tiểu Đòan. Nhưng Ban chỉ huy Đại đội bàn bạc, tranh cãi mãi vẫn chưa nhất trí được là tại sao ? Vì cậu bạn tôi có đủ mọi ưu điểm, trừ một cái tật, mà tật này lại rất nguy hiểm : tật nói lái, rồi quen miệng đâm có lúc lỡ lời, nói nhịu. 

Tài nói lái của cậu ta phải nói là vô song. Câu nào cậu ta cũng nói lái được. Những tìm tòi cách nói lái của cậu ta ai cũng phải chịu, thậm chí còn bắt chước nữa. Phải công nhận cậu ta rất thông minh, và rất hóm. Nhưng nguyên nhân khiến Ban chỉ huy Đại đội bàn mãi chưa nhất trí được, vì đôi khi, lúc phải nói năng nghiêm túc thì vì quen miệng, cậu ta chen cả câu nói lái vào. Bàn mãi, không tìm thấy ai hơn, cuối cùng tất cả đành nhất trí chọn cậu ta. 
Khi Đại đội trưởng báo quyết định này cho cậu bạn tôi, đồng chí ấy không quên cau mặt nhắc : "Nhưng cậu cẩn thận đấy. Cậu mà nói nhịu thì chết cả lũ !" - "Đại đội trưởng yên tâm. Nói nhịu sao được ? Hôm này đâu phải ngồi tán gẫu, mà là lễ nghi cục kỳ quan trọng. Ấy chết, không phải cục kỳ mà là cực kỳ, cực kỳ quan trọng, tôi nói nhịu." Đại đội trưởng cau mày, anh thấy cái tật này của người đội viên quá nguy hiểm, nhưng chọn ai vào cái chân đại diện đơn vị đón tiếp một sĩ quan cấp cao và nổi tiếng như thế ? Đồng chí dặn : "Cậu lại vừa nói nhịu đấy thôi ! Mình lo lắm !" - "Ban Chỉ huy yên tâm."

Thế rồi cái ngày mong đợi ấy đã đến. Toàn đại đội áo quần tinh tươm, bộ quân phục nào cũng thẳng nếp, xếp hàng hồi hộp. Lát sau, chiếc ô-tô Com-măng-ca lăn bánh đến. Hàng trăm cặp mắt hướng về đấy. Cửa xe mở, Vị anh hùng huyền thoại tươi cười bước ra. Đại đội trưởng chạy đến, đứng trước mặt khách, lập nghiêm chào rồi chạy đến trước đơn vị hô : "Nghiêm ! Bồng súng, chào !"

Đúng như kế hoạch, cậu bạn tôi bước lên, lập nghiêm, dõng dạc đọc diễn văn chào mừng: 
"Kính thưa Thiều tướng Hoàng Văn Thái, toàn đại đội chúng tôi hết sức vinh dự được đón chào Thiếu tướng. Thưa Thiếu thái Hoàng Văn Tướng..." Mọi người suýt bật cười nhưng bấm bụng, cố giữ vẻ mặt hết sức nghiêm chỉnh. Đại đội trưởng thì bối rối, định chạy lên, nhưng Đại đội phó níu đồng chí ấy lại, nói thầm "Không sao… Chỉ lỡ lời có một chữ thôi. Cứ để yên…" 

Cậu bạn tôi không hề biết là "lỡ lời", vẫn cứ thao thao :
- Thưa đồng chí Thiếu Thái Hoàng Văn Tướng, chúng tôi rất vinh dự được đón đồng chí Thiếu Thái Hoàng Văn Tướng…"

Thiếu tướng mỉm cười nhắc :
- Tên tôi là Thái chứ không phải Tướng. Tướng chỉ là cấp bậc. Xin nhắc lại, tên tôi là Hoàng Văn Thái… Tôi hiểu đồng chí do xúc động nên đã nói nhịu, - rồi ông quay sang hàng quân.- Cảm ơn các đồng chí về buổi đón tiếp thân tình này."

Tất cả vỗ tay đồng thanh hô :
- Thiếu tướng… Khỏe !... Thiếu tướng khỏe !

Rồi tất cả hô tiếp :
- Khỏe ! Khỏe ! Khỏe !

Khách vui vẻ nói : 
- Cảm ơn các đồng chí. - Rồi quay lại chỗ cậu bạn tôi, lúc này đang đứng đực ra, không hiểu vì xấu hổ hay vì gì, đưa tay ra bắt. - Cảm ơn đồng chí !

Nói xong, ông quay ra trò chuyện với Đại Đội Trưởng… 

Hôm ấy, cậu bạn tôi xấu hổ quá, không dám ra dự bữa liên hoan đón khách quý. Và suốt ngày hôm ấy, anh ta chỉ lầm lì, đến nỗi Đại đội trưởng phải an ủi. "Không sao, không sao ! Chỉ có điều lần sau cậu chú ý hơn. Thôi, vào bếp, xem cấp dưỡng có để phần cho không, rồi ăn đi kẻo đói."

Từ ngày ấy cậu bạn tôi lặng lẽ, thôi không sáng tác các cách nói lái nữa. Nhưng rồi thời gian làm dịu mọi thứ. Cậu ta trở lại bình thường và lại bắt đầu sáng tác các kiểu nói lái khác. Cho đến một hôm…

Khách hôm ấy còn "to" hơn nhiều. Đấy là đồng chí Tổng Bí Thư của Đảng "vi hành" xuống thăm một đơn vị bộ đội. Từ lúc được Trung Đoàn cho biết tin vinh dự ấy, Đại đội trưởng họp toàn đơn vị, phổ biến cách thức tiến hành nghi lễ đón tiếp. Khách lần này không phải một vị tướng nào, mà là đích thân Tổng Bí thư, nhân vật lãnh đạo cao nhất của Đảng, của Đất nước Việt Nam anh hùng…

Đại đội trưởng quyết định vẫn chọn cậu bạn tôi, bất chấp lần "nói nhịu chết người" hôm đón Thiếu tướng Hoàng Văn Thái. Đại đội phó và mấy cán bộ Trung đội can, nhưng Đại đội trưởng dứt khoát : "Chính vì phạm sai lầm nên lần này đồng chí ấy sẽ không phạm nữa. Một khi con người ta hối hận sâu sắc đến thế, nhịn cả một bữa cơm ăn tươi, thì sẽ không phạm sai lầm tương tự như thế lần nữa. Các đồng chí yên tâm. Kinh nghiệm cuộc đời dạy tôi như thế."

Ngày vinh dự đã đến. Mọi thứ diễn ra suôn sẻ. Tổng bí thư tươi cười bắt tay từng người, kể cả cậu nhóc tân binh mới được điều về đơn vị, mặt non choẹt, bé loắt choắt, ngượng nghịu nắm bàn tay con người vĩ đại.

Chào hỏi xong, Tổng Bí thư tươi cười đi theo Đại Đội Trưởng lên ngồi vào ghế danh dự (mượn của Chủ tịch Xã). Hai cậu khiêng một chậu hoa lớn lên tặng khách. Đồng chí Tổng Bí thư đón nhận rồi vui vẻ nói : "Hoa đẹp quá ! Cảm ơn các đồng chí." 

Đúng lúc ấy cậu bạn tôi, mặc bộ quân phục mới cứng, chạy lên, lập nghiêm, hai tay duỗi theo đúng đường chỉ quần, đằng hắng lấy giọng rồi dõng dạc :
- Kính thưa đồng chí Tổng Bí Thư Ban Chấp hành Trung Ương Đảng. Việc đồng chí đến thăm là vinh dự vô cùng to lớn cho Đại đội chúng tôi. Ngày hôm nay sẽ còn lưu lại mãi mãi trong tâm khảm từng người trong toàn Đại đội chúng tôi… 

Mọi người nín thở lắng nghe.
"…Thưa đồng chí Tổng Bí thư. Đồng chí tiếp nối truyền thống anh hùng của Bác Hồ vĩ đại và của các đồng chí Tổng Bí thư tiền nhiệm, giữ vững kỷ cương, đẩy mạnh đẩy nhanh công cuộc đổi mới, tiến mạnh, tiến vững chắc lên Chủ nghĩa Xã hội…"

Thế là suôn sẻ. Tôi liếc nhìn Đại đội trưởng, thấy đồng chí ấy tủm tỉm cười và gật gù, vẻ tán thưởng những lời đồng chí đã viết ra giấy và bắt cậu bạn tôi phải học thuộc lòng, sau đấy còn kiểm tra lại mấy lần. Vẻ mặt tươi vui, thích thú và cái đầu khẽ gật gù, chứng tỏ đồng chí thấy mình đã chọn đúng người, và kinh nghiệm cuộc đời đã tỏ ra chính xác. Ai đã lầm lỡ một lần và hối hận, đau khổ vì nó thì nhất định cái sai lầm ấy sẽ không bao giờ lặp lại nữa.

Cậu bạn tôi vẫn thao thao, và hình như càng nói cậu ta càng tự tin :
- Dưới sự lãnh đạo vô cùng sáng suốt của đồng chí Tổng Bí Thư, Đảng ta kiên quyết ngăn chặn mọi hoạt động chống phá của bè lũ diễn biến. Có được những thành tích vượt bậc ấy là do Đảng ta, dưới sự chỉ đạo sáng suốt của Đồng chí, trên cương vị người đứng đầu, đã kiên trì phương châm "lấy dân làm guốc". 

Biết mình nói nhịu, cậu ta sững người lại, mặt đỏ ửng rồi chuyển sang tái mét. 

Đồng chí Tổng Bí Thư mỉm cười độ lượng đứng dạy vỗ vai cậu bạn tôi :
- Đồng chí vừa nói nhịu. Tôi hiểu đồng chí định nói : "Lấy dân làm gốc". Đúng thế, Đảng ta lập được ngần ấy thành tích vượt bậc, khiến toàn thế giới ngạc nhiên và thán phục chính vì toàn Đảng chúng ta kiên trì giữ vững phương châm "Lấy dân làm guốc". (Cười.) Ấy đấy, chính tôi cũng lại nói nhịu. "Lấy dân làm gốc". Đúng thế. Khi lấy dân làm gốc, chứ không phải làm guốc để giẫm lên, thì mọi chính sách, đường lối của Đảng, toàn dân đều tán thành và phấn khởi thực hiện…

Tất cả vỗ tay vang động. 

Cấu chuyện "lấy dân làm guốc" ấy tôi nhớ mãi và mỗi khi kể lại, ai nghe cũng ôm bụng cười ngặt nghẹo và có người thích quá, nhắc lại "Lấy dân làm guốc ! Hay ! Quá hay ! Đến chết vì cười mất thôi. Hay, hay ! Lấy dân làm guốc, để giẫm lên… Hay ! Hay quá !

Đinh Phong Vu  (Facebooker)