LÁ THƯ CỦA CỤ PHÓ BẢNG NGUYỄN SANH HUY GỬI NGÀI ALBERT SALLET

Mac Văn Trang

 

Hôm qua Pháp, GS Philippe Papin, dạy Lịch sử tại ĐH Sorbonne Paris, cho xem lá thư này. Lá thư của Cụ Phó bảng Nguyễn Sanh Huy, cha của Chủ tịch Hồ Chí Minh, gửi cho Ngài Albert Sallet.

Lá thư có lẽ gửi vào khoảng năm 1910, khi Y SỸ Albert Sallet sang An nam được 6-7 năm, ông len lỏi khắp các vùng quê, nhất là vùng các dân tộc thiểu số miền Trung để chữa bệnh cho dân. Ông cũng lập ra NHÀ THƯƠNG miễn phí mà Cụ Phó Bảng nằm chữa bệnh, rồi gửi thư này cho ông. Sau này Albert Sallet trở thành “Nhà dân tộc học của xứ Trung Kỳ” nổi tiếng, một trong những người đặt nền móng cho nghiên cứu Văn hóa miền Trung và Văn hóa HUẾ nói riêng.

Không ngờ Cụ Phó bảng viết chứ Quốc ngữ rất đẹp. Nội dung thư như sau:
“Kính bẩm quan lớn,
Tôi ở trong nhà thương mấy lâu nay, nhờ ơn trên đã đặng mạnh khỏe rồi, Nhân có chú lính quảng biểu, tôi làm bài thơ nôm, tôi làm một bài thơ tức cảnh, nói việc trong nhà thương nầy, tôi xin dâng quan lớn xem chơi”
“Thơ rằng:

Bốn biển nào hay hiệp một nhà,
Một nhà in một tiếng Âu ca
Quan Thầy chăm sóc bao ươn yếu
Công sứ tuần tra khắp trẻ già
Nền gạch, gió đưa hơi thỏa thiếp
Cửa gương trăng tỏ nét quang hoa
Đội ơn nhà nước còn trông nữa
Thể tất lòng vua kịp chúng ta

Phó bảng Nguyễn Sanh Huy
Phụng bẩm”

Lá thư cho biết nhiều điều thú vị, ít nhất thấy Cụ Phó bảng rất kính trọng, quý mến Ngài Albert Salett và giữa hai người có mối thân tình. Cụ ca ngợi, đội ơn nhà nước Pháp và mong có được nhiều Nhà Thương “nền gạch”, “cửa gương”...; mong “Quan Thầy chăm sóc bao ươn yếu”...

Thế mà Nguyễn Ái Quốc sang Paris chỉ kể tội ác thực dân Pháp, thì ra ông cứ so sánh xứ Đông dương với nước Pháp và đòi Đông dương cũng phải được như Pháp, chứ không biết người Pháp đã từng bước đem lại văn minh gì cho Đông dương!
18/7/2018
MVT

 bút tích của "con trai ông Phó Bảng" viết thư gửi Tổng Thống Đại Pháp xin được nhận vào trường Thuộc Địa vì "ước mong trở nên hữu ích cho nước Pháp ..."